Ureum verlagen: winst voor de koe, de bodem en de portemonnee
Wat is ureum?
Het ureumgehalte in de melk is een indicator voor de stikstofbenutting van melkvee. In combinatie met het eiwitgehalte geeft dit kengetal op rantsoenbasis een indruk van de balans tussen eiwit en energie.
Jan streeft al een paar jaar naar een ureumgehalte van 15. “Ik dacht ooit ook dat ik op 20 moest blijven en stuurde daar ook op. Langzaamaan kwam ik erachter dat 15 ook prima kan. Maar dat doen we niet in één keer, we bouwen het stapje voor stapje af. De koeien doen het er goed op en ik zie geen nadelige effecten op mijn opbrengst”, aldus Jan.
Drie keer winst voor Jan dankzij verlagen ureum
“Het verlagen van mijn ureumgehaltes levert mij drie keer winst op”, zegt Jan. “Het is goed voor de gezondheid van mijn koeien, ik heb betere mest en dat is goed voor mijn bodem en het is goed voor mijn portemonnee.”
“Bij mijn koeien zie ik het terug in de mest en tijdens het bekappen van de klauwen. Vroeger had ik vooral zwarte penetrante mest, maar nu is mijn mest lichter van kleur en stinkt het minder. Mijn klauwbekapper ziet ook de verschillen. En dat is logisch; als het verteringssysteem van de koe teveel moet werken, dan gaat dat ten koste van andere dingen. Dat uit zich bijvoorbeeld via de klauwen.”
“Door ureum te verlagen krijg ik gezondere mest en daarmee een gezondere bodem. Dat is wel een aanname die ik doe, want ik heb het niet onderzocht.” Over bodemgezondheid zegt Jan: “Volgens mijn persoonlijke filosofie is de graadmeter het aantal dieren op de mest. En je ziet het eigenlijk het mooist als je de koe weidt. Hoe beter de mest in mijn optiek, hoe eerder dat er beestjes inzitten en vogels erin gaan plukken. Goede mest op het land is goed voor het bodemleven.”
Ureumverlaging levert wel een besparing op, zowel via mestafzetkosten als het aanvoeren van eiwit. “In mijn geval, met 100 koeien, betekent iedere punt lager een besparing van €1000,- op mijn mestafzetkosten. Daarnaast voer ik nu nog een halve kilo raapsoja, maar mijn ambitie is om dit omlaag te brengen naar 0.”
Minder ammoniak uitstoot en meer organisch gebonden stikstof
“Een lager ureumgehalte betekent dat de verhouding van stikstof in de mest op een positieve manier verandert. Het gehalte ammoniak gaat omlaag en de organisch gebonden stikstof in de mest verhoogt. Deze organisch gebonden vorm van stikstof is beter voor het bodemleven. Tijdens mijn laatste mestonderzoek bleek iedere 4 kg mest een verhouding van 1kg ammoniak en 3 kg organische meststof te bevatten. Een verhouding van 2 om 2 is vrij normaal, dus ik heb al een mooie stap gemaakt”.
Maatregelen
Jan zet in op twee maatregelen om zijn ureum te verlagen:
- Tijdens het inkuilen zorgen dat je zoveel mogelijk DVE krijgt;
- Eiwit vervangen door energie. Als je meer pensenergie en structuur toevoegt dan gaat de koe meer herkauwen en benut de koe eiwit efficiënter.
Het eiwit dat Jan toevoegt in zijn rantsoen probeert hij zo veel mogelijk te verkrijgen uit eigen en lokaal geteelde veldbonen.
Kringlopen
Naast het verlagen van ureum is Jan ook actief in het sluiten van lokale kringlopen. Hij is aangesloten bij coöperatie Agricycling. Zij coördineren in overleg met de gemeente dat het bermmaaisel van lokale en schone bermen wordt gecomposteerd op zijn erf en van verschillende boeren in de regio. “Op deze manier maak ik kosteloos hoogwaardige compost, waar ik mijn bodem mee kan verbeteren. Bovendien werd het gras normaal gesproken afgevoerd als afval.”
">
